CHP Bursa Milletvekili ziraat mühendisi Orhan Sarıbal, Marmara Bölgesi'nin zeytin ana alıcısı Marmarabirlik ile Ege Bölgesi'nin zeytinyağı ana alıcısı Tariş'e düşük alım fiyatı açıkladıkları gerekçesiyle tepki gösterdi.
Sarıbal, TBMM'de düzenlediği basın toplantısında, zeytinde 2024 yılının var yılı olduğunu belirterek, yüzde 150'lik artış ile üretim miktarının 3 milyon 750 bin ton gibi rekor bir seviyeye ulaştığını vurguladı.
Söz konusu üretimin 2 milyon 800 bin tonunun yağa ayrıldığını anlatan Sarıbal, şöyle konuştu:
"TARİŞ'in 2024/2025 sezonu için açıkladığı zeytinyağı alım fiyatlarına göre, yemeklik zeytinyağı fiyatlarında geçen yıla oranla yüzde 20-30 arasında bir düşüş olduğu görülüyor. Üretici tarafından 300 lira olması beklenen zeytinyağı fiyatları TARİŞ tarafından daha düşük açıklanınca, tüccarlar üreticiden alım fiyatını 140 liraya kadar düşürdüler. Zeytinyağı üreticisine litre başına verilen 1 liralık primin üreticiye hiçbir katkısı yok. Şirketlere milyarlarca lira teşvik sağlayan ve milyarlarca liralık vergi borçlarını silen hükümet, zeytinyağı üreticilerine de destek olmalı. Eğer yeterli tedbirler alınmazsa, Türkiye sadece Avrupa’ya ucuz yağ tedarik eden bir ülke olarak kalmaya devam edecek."
Zeytin üreticisinin "var yılı"nda elde ettiği gelirle en az 2 yıl yaşamak zorunda olduğuna dikkati çeken Sarıbal, "Çünkü yok yılı 2025'te de ağacını budatmak, ilacını ve gübresini atmak zorunda. 1 kilo da alsa 20 kilo alsa da yapmak zorunda. Bakım yapmazsa ağaç verimi düşer. İklim ne getirecek bilmiyoruz belki 2026 da iyi olmayacak." dedi.
Tarihi rekoltenin yaşandığı bir dönemde çiftçinin perişan olduğunu dile getiren Sarıbal, şöyle devam etti:
"Manisa ve İzmir bölgesinde zeytinin geliri kilogram başına 32 lira civarında oldu. Marmara bölgesinde 35 lira düzeyinde gerçekleşti. Bu masraf bile değil. Kira gelirini ilave ederseniz, zeytin üreten ailenin yıllık yaşam maliyetini ve emeğinin bedelini eklerseniz bu bedel çiftçinin maliyetini karşılamıyor. Bursa'da 40, 42 ve 50 liraya kadar maliyet çıkaran kurumlar oldu. Ege'de 30 ila 40 lira arasında maliyet olduğu ortaya konuldu. Çiftçinin ürünü fazla ama geliri çok düşük."
Marmara'da Marmarabirlik'in zeytinin ana alıcısı olduğunu belirten Sarıbal, birliğin sadece baş fiyatta yüzde 12'lik artış yaptığını söyledi.
Sarıbal, en çok zeytinin olduğu bir dönemde yüzde 80'inin yağlık çıktığını vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Marmarabirlik yağlık zeytin fiyatında hiçbir artırım yapmadı. 2023 yılının fiyatlarının aynısını verdi. Mazot yüzde 70'in, gübre yüzde 50'nin üzerinde, işçilik yüzde 100'ün üzerinde arttı. Çiftçinin maliyeti yüzde 50'nin üzerinde arttı ama üretici, zeytinine 1 tek kuruş zam almadı. Marmarabirlik'in birinci kalite, bir kiloda 890 adet olan sofralık zeytine yüzde 12 civarındaki artışın dışında zam olmadı. Diğer 250, 270 ve 300 danelik zeytinlerde hiçbir artış yapılmadı asıl yağlık zeytinde artış yapılmadı. Hatta bir yıl önce 40-45 liraya satılan yağlık zeytinler 2024'te 30-33 liraya düştü. Kilo başına sıkım parası verdiler 4-6 lira. Çiftçi 300 lira fiyat beklerken Ege bölgesinin zeytinyağı alım firması olan Tariş inanılmaz fiyatlar açıkladı."
Sarıbal, 0,3 asit içeren yemeklik yağ 2023'te 295 lira iken Tariş'in 225 lira fiyat verdiğini dile getirerek, "0,5 asitlik yağ 2023'te 275 lira iken 2024'te 205 liraya düşürüldü. 1 asitlik 220 liradan 185 liraya indi. 2 asitlik 200 lira iken 175 lira fiyat verildi." dedi.
Marmarabirlik ve Tariş'in kapasiteleri kadar ürün alabildini aktaran Sarıbal, bütün ürünlerin tüccarın eline kaldığını ve çiftçiden kilosu 3-35 liraya alındığını sözlerine ekledi.
Yorumlar
Kalan Karakter: