CHP'li Gürer: "Biyokaçakçılıkta Ticaret ve Tarım Bakanlığı verileri birbirinden çok farklı"

CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, yasa dışı yaban hayatı ve bitki kaçakçılığına ilişkin Ticaret Bakanlığı ve Tarım ve Orman Bakanlığına ayrı ayrı yönelttiği sorulara gelen cevaplardaki verilerin birbirinden çok farklı olduğunu bildirdi.

Gürer'in basın biriminden yapılan açıklamaya göre, CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Ticaret Bakanı Ömer Bolat’a şu soruları yöneltti:

“Son beş yılda Türkiye genelinde tespit edilen yasa dışı hayvan kaçakçılığı vakalarının sayısı kaçtır? Bu kaçakçılık olaylarında hangi tür yaban hayvanları ele geçirilmiştir?

Son beş yıl içinde yasa dışı hayvan ticareti suçlamasıyla yakalanan kişilerin yıllara göre sayısal dağılımı nasıldır? Bu kişilerin kaçı yabancı uyrukludur ve haklarında uygulanan cezai işlemler nelerdir?

2023 ve 2024 yıllarında Türkiye’ye yasa dışı yollarla sokulmak veya Türkiye’den kaçırılmak istenen yaban hayvanlarının türlere göre sayısal dağılımı nasıldır?

Hayvan kaçakçılığında en sık kullanılan ulaşım yollan hangileridir? Kaçakçılık vakalarında kara, hava veya deniz yolu taşımacılığı kullanımı ne düzeydedir?

Hayvan kaçakçılığı vakalarının en yoğun yaşandığı bölgeler veya iller hangileridir?

Ülkemizde yaban hayvanlarının yabancı uyruklu kişiler tarafından avlanmasına izin verilen av turizmi uygulaması halen devam etmekte midir? Av turizmi kapsamında yılda kaç yaban hayvanının avlanmasına izin verilmektedir?

Niğde Aladağlar’da son beş yıl içinde kaç yaban keçisinin avlanmasına izin verilmiştir? Bu kapsamda avlanan yaban keçileri için alman ücretin toplam miktarı nedir? Niğde Aladağlar’daki yaban keçisi popülasyonuna dair güncel bir veri bulunmakta mıdır?

Av turizmi için ülkemize gelip izinli olarak avlanan yabancı turistlerin ülkelere göre sayısal dağılımı nasıldır? Av turizminden elde edilen toplam gelir miktarı ne kadardır ve bu gelirler hangi amaçlarla kullanılmaktadır?”

- TİCARET BAKANLIĞININ YANITI

Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın verdiği yanıtta, son beş yılda yasadışı yaban hayatı kaçakçılığı kapsamında toplam 161 farklı olayda, 81.868 adet canlı ve ölü hayvan türleri ile çeşitli hayvan parçalarının ele geçirildiği belirtildi. En çok ele geçirilen türler arasında sülük, su kaplumbağası, arı gibi hayvanlar ve muhtelif yaban hayvanlarının post, kürk, deri ve diş gibi parçaları bulunduğu aktarıldı.

Son beş yılda biyokaçakçılık suçlamasıyla 214 kişiye işlem yapıldı. Bu kişilerin 90’ının yabancı uyruklu olduğu belirtilirken, cezai işlemlerin detayları 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu kapsamında açıklandı. İdari yaptırımlar ise 4458 sayılı Gümrük Kanunu, 2872 sayılı Çevre Kanunu ve diğer ilgili mevzuata dayanılarak uygulandı.

Yakalamaların yüzde 56’sının kara kapılarında, yüzde 35’inin ise havalimanlarında gerçekleştiği, kara kapılarında daha çok canlı hayvanların, havalimanlarında ise hayvan parçalarının ele geçirildiği ifade edildi. Vakaların en yoğun yaşandığı iller İstanbul, Artvin ve Şırnak olarak sıralandı.

- TARIM VE ORMAN BAKANLIĞININ YANITI

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın üç ay önce verdiği yanıtta ise son beş yılda biyokaçakçılıkla ilgili yakalanan toplam yabancı uyruklu kişi sayısının yalnızca 10 olduğu ve bu kişilere 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20’nci maddesi gereğince idari para cezası uygulandığı belirtildi.

Bakanlık, 2023 yılında biyokaçakçılık kapsamında herhangi bir vakanın bulunmadığını, 2024 yılında ise yalnızca dört vakanın kaydedildiğini açıkladı. Bu vakalarda akrep, tarantula, örümcek türleri ve sincapların yurtdışına çıkarılmak istendiği ifade edildi.

Biyokaçakçılık vakalarının en çok görüldüğü iller ise İstanbul, Antalya, İzmir, Edirne, Hatay, Mersin, Adana, Artvin, Gümüşhane ve Kars olarak listelendi. Ayrıca, av turizmi kapsamında elde edilen gelirlerin koruma, kontrol ve yaban hayatını destekleme çalışmalarında kullanıldığı belirtildi.

Dikkati çeken farklılıkla şöyle:

Ticaret Bakanlığı, 2023 yılında 71 şüphelinin işlem gördüğünü belirtirken, Tarım ve Orman Bakanlığı yalnızca 10 yabancı uyruklu kişiye işlem yapıldığını ifade etti.

Ticaret Bakanlığı, biyokaçakçılık vakalarının en yoğun yaşandığı illeri İstanbul, Artvin ve Şırnak olarak sıralarken, Tarım ve Orman Bakanlığı İstanbul, Antalya ve İzmir’i işaret etti.

Ticaret Bakanlığı 2023 yılında biyokaçakçılıkla ilgili şüpheli sayısını açıkça paylaşırken, Tarım ve Orman Bakanlığı aynı yıl için yaban hayvanlarına ilişkin bir vaka olmadığını iddia etti.

CHP'li Gürer, Ticaret Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı'nın yasadışı yaban hayvan ve bitki kaçakçılığına ilişkin verdiği yanıtlar arasındaki tutarsızlıklara dikkati çekerek, şunları kaydetti:

“Bakanlıkların birbirinden habersiz olduğu görülüyor. Ticaret Bakanlığı verileri  daha gerçeğe  yakın aktarırken, Tarım ve Orman Bakanlığı bu konuda bilgi eksikliği yaşıyor. Biyokaçakçılık  önemli coğrafyanıza ait bitki ve hayvan varlığı başka ülkelere kaçırılarak haksız ve yasa dışı iş yapılıyor. Çok ülke bu konuda koruyucu önlem uyguluyor. Ülkemizde yakalamaların yüzde 56’sının kara sınır kapılarında, yüzde 35’inin havaalanlarında gerçekleştiği verilerde rastlanıyor. Bu bilineni kaçak yoldan götürülenler ise saptanamıyor. En çok kaçakçılık yapılan iller konusunda iki bakanlık farklı bilgiler sunuyor. Bu durum, biyokaçakçılığın yeterince takip edilmediğini ve bakanlıklar arasında sağlıklı bir koordinasyon olmadığını gösteriyor. Biyokaçakçılık ülke değerlerinin korunması adına ciddi biçimde takibi gerekiyor. Farklı dönemlerde  coğrafyaya özel  canlıların bitkilerin görülüp  özellikle de endemik bit ki türlerine zarar verilmesi önlenmelidir."